Het Klooster
Toen ik met zijn vriendin naar de sportschool reed, zagen we een jaar geleden in het voorbijzijn het kloostergebouw aan de Brinkstraat in Hoogeveen. Ze vroeg zich af of hier al wat over geschreven is. Ik dacht direct, dat lijkt me een leuk onderwerp om eens uit te zoeken. Vervolgens ging ik informatie verzamelen. Hiertoe heb ik gebruik gemaakt van de nodige archieven, waaronder het Gemeentearchief Hoogeveen, het Drents Archief en kloosterarchieven. Historicus Albert Metselaar heeft een serieuze inleiding op het klooster geschreven. Het gebouw verdient echter meer. Het is een van de weinige monumentale bouwwerken in Hoogeveen die bewaard is gebleven. Bovendien is een kloostergebouw in het overwegend protestantse Drenthe zeldzaam. De oppervlakkige beschouwer ziet wel dat het voorheen een kloostergebouw is geweest. Dat ziet men vooral vanaf de straatzijde. Het gebouw is gebouwd in een sobere neogotische stijl en is solide gebouwd. Het is een relatief klein kloostergebouw, zo ontbreekt er een binnenplaats en een kerkgebouw. Het exterieur aan de voorzijde is vrij goed bewaard gebleven. Dat geldt echter niet voor de achterzijde van het gebouw. De talrijke eigenaren en huurders hebben hun stempel op het gebouw gedrukt waardoor van de oorspronkelijke kloosterinrichting nauwelijks iets bewaard is gebleven. Het gebouw is ruim een halve eeuw als Karmelietenklooster in gebruik geweest. Nadien heeft het nog talloze bestemmingen gehad, namelijk parochiekerk, jongensinternaat, Jazzclub, Gemeentelijke Sociale Dienst, Glasmuseum, Klooster van Sinterklaas en sedert 2016 is het een gezondheidscentrum. Ook was er antikraak en waren er kleinere bedrijfjes gevestigd, zoals een kledingbank. Tussendoor stond het pand ook jarenlang leeg. Tijdens de perioden van leegstand ging de conditie van het gebouw hard achteruit. Het mag een wonder heten dat het pand, net als Ziekenhuis Bethesda aan de Schutstraat, niet door brand is verwoest. Tijdens de leegstand vonden er talrijke vernielingen en diefstallen plaats. Toen de Gemeentelijke Sociale Dienst rond 1980 overwoog om in het kloostergebouw te trekken, overwogen enkele raadsleden en een wethouder zelfs om het klooster volledig af te breken om plaats te maken voor nieuwbouw. Gelukkig sprongen monumentenbeschermers in de bres. Toch konden ook zij niet voorkomen dat in de loop der jaren veel verloren is gegaan. De kloosterbegraafplaats achter het pand is ook passé. Ook zijn er geen sporen meer te vinden die herinneren aan activiteiten van de padvinders, kerkelijke gidsen en de Expansiehal. Waar voorheen de zeer grote ommuurde kloostertuin sierde, staan nu moderne gebouwen. Ook het leven binnen het pand is veranderd. Waar ooit kloosterlingen rustig rondliepen, is
de gehaastheid van de moderne maatschappij sedert de Gemeentelijke Sociale Dienst merkbaar. Sedert 2014 is de Zorgzaak eigenaar van het vrijstaande pand. In 2016 vestigde zich hier een huisartsenpraktijk. Sedert 2017 is het een gezondheidscentrum onder de toepasselijke naam Het Klooster en lijkt het er op dat het gebouw in een goede conditie verkeert. Een glas-in-loodraam in hun log herinnert aan de vervlogen kapeltijden in het gebouw. Het is een apart gevoel hier rond te lopen. Er is zoveel gebeurd. Ik hoor de kloosterlingen prevelen, schreeuwende internaatjongens en boze cliënten van de Sociale Dienst. Enkele originele attributen van het klooster zijn bewaard gebleven waaronder een wijwatervat. Deze zijn deels te bewonderen in de huidige Onze Lieve Vrouwe Visitatie in Hoogeveen. Nader onderzoek aan het gebouw en de kloostergrond kan verrassingen opleveren. Gelukkig is dit gebouw door herbestemming voor ons bewaard gebleven. Wellicht kan het gebouw in de toekomst een museum worden, hetgeen past bij de sfeer van het pand. Jammer dat dit niet eerder gebeurd is, want dan was zeer waarschijnlijk meer van het interieur bewaard gebleven en de achterzijde van het gebouw niet zo beschadigd geraakt. Het boek bevat de nodige achtergrondinformatie, maar is vooral een fotoboek geworden. Met een bronnenoverzicht, bijlagen en overzicht van mensen die me geholpen hebben.
Ronald Wilfred Jansen, Hoogeveen, 25 OKTOBER 2023
Boek: Zoekt wat bindt. Klooster Hoogeveen (1904-HEDEN),
Ronald Wilfred Jansen, ISBN 9789490482558
Te bestellen via:
https://www.boekenbestellen.nl/boek/zoekt-wat-bindt-het-klooster-in-hoogeveen-1904-heden/9789490482558
